Vanochtend, bij de koffie terwijl ik het broodtrommeltje van de jongste zat te maken, kwam het, als gevolg van het zoveelste doomsday-bericht van de NOS over onze instortende zorg, als een hemelverlichte trein bij me binnen: een openbaring. Maar ik ga te snel. Laat ik u eerst een kleine inkijk geven van de zorgberichtgeving van de laatste week:
“In 2022 groot personeelstekort in zorg.” Voor alle gezonden onder ons: ik zou de bankrekening nog maar eens goed controleren, want zo kunt u de zorg bij uw slechter voorbereide medemens wegkopen. De totale autarkie komt er immers aan: redden wie zich redden kan, ieder voor zich en God is dood. By the way: mocht u hoogopgeleid zijn, veel verdienen en man zijn, dan maakt u in bovenstaand succes-scenario overigens weer een behoorlijke kans dat u zich vanaf uw 65ste kapot gaat drinken. Check het CBS mocht u me niet geloven.
Dan: “22% eenzaamheid onder WMO gebruikers”. Geen intieme relaties, geen vrienden. Niets. Ik ken iemand die zo leeft. Al drie-en-een-half jaar WMO over de vloer; douchehulp van drie kwartier, maatschappelijk werk een uurtje, eten aan huis. Netjes verpakt in een strak folietje die ze met haar dystrofie nauwelijks open kan maken. En voor de rest: een woninkje, een zware depressie. Al maanden niet van de bank of buiten gekomen. Elke dag staart ze naar haar voorraadje pillen: ‘zal ik wel, zal ik niet?’.
Tenslotte: de documentaire “Alicia” bij NPO 2 gezien? Over dat mèske van 13 die al 8 jaar wacht op de opvang in een pleeggezin? Hoe het van kwaad tot erger wordt en bij gebrek aan liefde uiteindelijk in een gesloten afdeling terecht komt? Eigenlijk gewoon omdat er niemand is? Ik niet, heb het lef niet. Ben bang dat ik dan twee dagen niet slaap van doffe ellende vanwege mijn overontwikkelde spiegelneuronen.
Ik moet weer even denken aan het balkon op de PAAZ. De helft van mijn mede-patienten (mezelf incluis) volledig gecrashed vanwege een plots doodlopend leven. Nou, dat was an sich het probleem niet. Het probleem was dat er vervolgens geen borging was. Reken er maar op dat u naast mij had kunnen zitten als ook u in een realiteit terecht was gekomen, waarin er geen plaats meer voor u is. Waarin u wordt kapot gebombardeerd met uw eigen en andermans voorwaarden om er te kunnen zijn, voorwaarden waar u niet aan toe kunt toekomen. Hoe uw hele zelfwaarde volstrekt relatief blijkt te zijn aan wat u wel, en met name niet bent door de ogen van de spiegel en uw omgeving.
Goed: wat is dé sleutel voor een gelukkig en gezond mentaal leven? Honderd jaar wetenschappelijk onderzoek komt met één éénduidig antwoord: hechte en diepe sociale contacten.
Dus dit is de oplossing voor al het bovenstaande: sociale mensplicht. Niet alleen voor jongeren, maar voor iedereen die tevreden is met zijn of haar leven. De hele goegemeente. En middels een gezellig algoritme maken we er dan ook meteen een enorme leerervaring van: iedereen die bewust voor geen kinderen heeft gekozen, mogen mèskes als Alicia gaan opvangen. Zorgcijfermanagers en psychiaters worden gedwongen om een band op te bouwen met een bovengenoemde eenzame WMO’er, waarbij laatstgenoemde bepaalt of deze mensen überhaupt wel acceptabel genoeg zijn als vriend, (waarna in het negatieve geval een verplichte “opnieuw in contact komen met je gevoel”- cursus volgt, biensûr) en elke zelfredzame autark (te herkennen als inwoner van een zonnepaneel-rijke en strak geïsoleerde woning in een overdag doodstille vinex-wijk) gaat arbeiten in een verzorgingstehuis of bij de verslavingszorg.
Waarom? Alleen maar vanwege het humanistische aspect dat we onze naasten moeten helpen? Nee.
Het is om onszelf te redden: we leven in een cultuur waar we, als we de middelen hebben, onze eigen voorkeuren als heilig zijn gaan beschouwen. Waar we alles wat daar niet aan voldoet rücksichtloss buiten de deur donderen. Waarin tegenspraak onze ‘atoombunker der eigen overtuigingen’ slechts verdikt en verhardt.
En ik kan u vast vertellen wat het eindpunt is van die ontwikkeling: een donkere kamer, volgestapeld met conserven, en een enkel spotje gericht op de spiegel, waarin u alleen uzelf nog ziet. Zielloos krijsend. In alle vrijheid die u, of wie dan ook, dan niet meer kunt hanteren.
En, by the way, God gaat u dan, in tegenstelling tot vroeger, ook niet meer redden. Die is inmiddels doodverklaard. Door u. Toen u nog dacht dat uw way of life, uw eigen ik en al uw overtuigingen, uw vrijheid, priceless was.